Havana’daki Küba Devrim Müzesi devrimden önce başkanlık sarayı idi ve devrimciler bu güzel binayı parti merkez komitesi ya da başka bir şekilde kullanmayıp müze haline getirerek halka açtılar. Böylece en son Fulgencio Batista’nın lüks sarayı olan mekan Devrim Müzesi (Museo de la Revolución) haline geldi. Müze en çok 1950’ler ve Küba Devrimi ile devrim sonrası döneme ayrılmış. İspanyollara karşı verilen 1895-98 Bağımsızlık Savaşı ile ilgili sergiler de var. Bu yazımda Havana’da ziyaret ettiğim Küba Devrim Müzesi’ni, devrim süreci ile birlikte anlatıyorum.

 

küba devrim
Küba Devrim Müzesi, Havana.

 

Küba Devrim Müzesi Binası

Eski Başkanlık Sarayı Kübalı mimar Carlos Maruri ve Belçikalı mimar Paul Belau tarafından tasarlandı ve 1920 yılında tamamlandı. En çok neoklasik tarza benzeyen binanın dekorasyonunu Tiffany & Co of New York şirketi yaptı. Binanın iç duvarlarındaki kurşun delikleri, devrimci üniversite öğrencilerinin 13 Mart 1957’de saraya düzenledikleri saldırıdan kalma. 35 öğrenciden 32’si vurularak öldü. Küba Devrim Müzesi Havana‘da gezilmesi gereken bir yer.

 

devrim müzesi
Küba Devrim Müzesi giriş katı salonu, Havana.

 

Küba Devrimi ve Devrim Müzesi

Küba Devrim süreci 26 Temmuz 1953’te sabaha karşı 135 gerillanın Santiago de Cuba’daki Moncada Kışlası’na yaptıkları saldırıyla başladı. Küba gezim sırasında 26 Temmuz’da saldırının Moncada’da anıldığı kutlamaya katıldım. Saldırının ardından aralarında Fidel Castro ve Raul Castro’nun da olduğu hayatta kalanlar yakalandı. Fidel Castro 15 yıl hapis cezası aldı. “Tarih beni beraat ettirecektir” dediği o ünlü savunmasını (savunmadan çok bir meydan okuma ve tarihi belgedir) müzedeki bu daktiloyla yazdı. Mahkemedeki fotoğrafı bu.

 

fidel castro devrim
Fidel Castro yargılanırken. Küba Devrim Müzesi, Havana.

 

Batista artan baskılarla 1955’te Moncada baskıncıları dahil bütün politik mahkumları serbest bıraktı. Fidel ve Raul Castro Meksika’ya sürgün edildi, burada sürgün edilmiş diğer Kübalılarla tanışıp örgütlendiler. Castro, Arjantinli genç doktor Ernesto Che Guevara ile tanıştı, Che de onlara katıldı. Burada Kübalı eski askeri lider devrimci Alberto Bayo tarafından eğitildiler. 1956’da Fidel Castro önderliğindeki 82 kişi, 12 kişilik Granma yatı ile Küba’ya giderek Sierra Maestra dağlarına çıktılar. Granma yatı Küba Devrim Müzesi bahçesinde, aşağıdaki camekan yapıda sergileniyor, bu kız da koruması.

 

granma yatı
Granma Yatı Devrim Müzesi’nin bahçesinde. Havana, Küba devrimi.

 

Nazım Hikmet Küba ziyareti üzerine yazdığı Havana Röportajı adlı uzun şiirinde Granma’dan da bahseder:

 

956’nın Kasımında
Fidel de içlerinde
82 kişi Granma gemisinden denize indi
956’nın Kasımında Küba kıyılarına sokulan Granma gemisinden denize inip

yarı bellerine kadar suya gömülü
ve silahlarını başlarının üstüne tutarak
ve ansızın
ve bir anda açılan top ve mitralyöz ateşi altında karaya çıkıp
ve karanlıkları polis köpekleri gibi koklayan araştıran ışıldaklardan sakınarak
ve sarıldınız teslim olun seslerini
ve iri kurbağaları çiğneyip bataklıklara
ve şekerkamışı tarlalarına dalarak
ve palmiyelerle hindistan cevizi ağaçlarının ardı sıra tepeleri tırmananlar
Sierra Dağı’nda buluştu

 

Küba Devrim Müzesi’nde Che Guevara ve Camilo Cienfuegos’un gerçek boyutlu balmumu heykelleri var.

 

che
Che Guevara ve Camilo Cienfuegos. Küba Devrim Müzesi, Havana.

 

Sierra Maestra Dağları’ndaki gerillaların çoğu hava saldırılarında öldü ve hayatta kalan 12 kişi, başta Fidel Castro, Raúl Castro, Camilo Cienfuegos ve Che Guevara olmak üzere devrimci gerilla kuvvetinin lider grubunu oluşturdular.

 

Fidel de içlerinde 82’nin 12’si sağ kalmıştı
Fidel de içlerinde 12 kişiydiler 56’nın Kasımında
Fidel de içlerinde 150 kişiydiler Aralığında 56’nın
Fidel de içlerinde 500 kişiydiler Şubatında 57’nin
Fidel de içlerinde 1000 oldular 5000 oldular
Fidel de içlerinde

 

Batista rejiminin yakaladığı devrimciler üzerinde kullandığı işkence aletlerinden bazıları. Soldaki bildiğiniz metal yumruk aleti muşta. Sağdaki ise tırnak sökmek için tasarlanmış bir alet.

 

devrim küba
Küba’da devrimciler üzerinde kullanılan işkence aletleri.

 

Sağda Che Guevara’nın beresi ve Cristobal Carbine tüfeği, solda Camilo Cienfuegos’un şapkası ve M1 Carbine tüfeği.

 

che guevara weapon
Che ve Camilo’nun silahları. Küba Devrim Müzesi, Havana.

 

1956’dan 1958’in ortalarına kadar Fidel Castro, Ramos Latour, Frank Pais, Huber Matos ve diğerlerinin yardımıyla Sierra Maestra dağlarındaki Batista garnizonlarına başarılı saldırılar düzenledi. Karşılık olarak Batista kontrolü kaybetmemek için Küba’daki şehirlerde kanlı tepkiler verdi. Che Guevara ve Raul Castro da dağlarda Batista yanlılarına ve Castro düşmanlarına karşı savaştılar.

 

cuba revolution museum
Batista’nın altın telefonu. Küba Devrimi Müzesi, Havana.

 

Bu zaman diliminde Castro ve ekibi yaklaşık 200 kişiden oluşuyordu ve bu sayı 50.000 kişilik Küba ordusu ve polis gücünün toplamına oranla oldukça küçüktü. Fakat savaşmaya isteksiz olan orduydu ve saldırıları etkisiz oluyordu. Batista güçleri için diğer bir sorun ise Birleşik Devletler tarafından 14 Mart 1958’de konulan ambargoydu. Küba Hava Kuvvetleri uçakları tamir ettiremiyor ya da yedek parça alamıyordu.

 

castro cuba
Önceki Başkan Raul Castro Ruz’un botları.

 

Batista güçleri sonunda Verano Operasyonuyla dağlara şiddetli biçimde saldırmaya başladı. 12.000 asker Castro’nun kararlı savaşçıları tarafından püskürtüldü. Örneğin 11 temmuzdan 21 temmuza kadar süren La Plata Muharebesi’nde Castro’nun güçleri 240 kişiyi esir alırken sadece 3 kişi kaybetti. 29 Temmuzda General Cantillo’nun tuzağına düşen Castro ve savaşçıları yaklaşık 70 kişiyi yitirdi. Castro 1 Ağustosta geçici ateşkes önerdi ve Cantillo kabul etti. Pazarlıklar sürerken Castro savaşçılarını tekrar dağlara taşıdı ve operasyonu en az kayıpla bitirdi. Verano Operasyonu Batista hükümeti için başarısızlıkla sonuçlandı.

 

che cuba
Che Guevara ile Camilo Cienfuegos’un bazı eşyaları. Küba Devrim Müzesi, Havana.

 

Batista saldırısı başarısızlığa uğratıldıktan sonra 21 Ağustos 1958 tarihinde Castro güçleri saldırmaya başladı. Fidel Castro, Raul Castro ve Juan Almeida komutanlığındaki Oriente bölgesinde 4 cephe kuruldu. Batista saldırısı sırasında ele geçirilen cephaneler oldukça işe yaradı ve Castro güçleri zaferler kazanmaya başladı.

 

Küba Devrim Müzesi’nde aşağıdakilere devrimi kaçınılmaz kıldıkları için teşekkür edilmiş. Batista’ya devrimi yapmak konusundaki katkılarından dolayı, Baba Bush’a devrimi pekiştirdiği, Oğul Bush’a sosyalizmi vazgeçilmez kıldığı için ve Ronald Reagan’a ise devrimi güçlendirdiği için teşekkür ediliyor. 🙂

 

cuba revolution
Devrim Müzesi’nde emperyalistlere teşekkür. Havana, Küba.

 

cuba museum
Küba’da gerillaların kullandığı radyo vericisi. Küba Devrimi Müzesi, Havana.

 

Che Guevara, Camilo Cienfuegos ve Jaime Vega kumandanlığındaki 3 ekip Santa Clara’ya doğru ilerledi. Jaime Vega ekibi yok edildi. Kalan iki grup kentlere ulaşarak Castro kumandanlığında olmayan direniş örgütleriyle birleşti. Cienfuegos 30 Aralık 1958’de Yaguajay Çarpışma’sını kazanarak önemli bir başarı elde etti. 31 Aralıkta Santa Clara şehri Che Guevara, Cienfuegos ve William Alexander Morgan güçleri tarafından ele geçirildi. Bu haberle Batista paniğe kapıldı ve 1 Ocak 1959’da uçakla Dominik Cumhuriyeti’ne kaçtı.

 

küba devrim müzesi
Küba Devrim Müzesi, Havana.

 

revolution museum
Devrim Müzesi’nde silahlar. Küba Devrimi tarihi.

 

Fidel Castro, Batista’nın kaçtığını öğrendi ve Santiago de Cuba’yı almak için görüşmelere başladı. 2 Ocak’ta Albay Rubido askerlerine Castro güçleriyle savaşmamalarını emretti ve şehir ele geçti. Guevara ve Cienfuegos da Havana’ya aynı saatlerde girdi. Santa Clara’dan Küba’nın başkenti Havana’ya gelirken hiçbir güçle karşılaşmadılar. 6 Ocak’ta Castro Havana’ya ulaştı ve Küba’nın yeni lideri belli oldu.

 

küba devrim müzesi
“Batista kaçıyor!” Küba Devrim Müzesi, Havana.

 

Küba Devrimi zafere ulaştıktan sonra Küba toplumunun ekonomik ve sosyal hayatında çok önemli değişiklikler gerçekleşti. Başta United Fruit Company, Shell ve ITT gibi yabancı işletmelerin kamulaştırılması, toprak reformunun gerçekleştirilmesi gibi uygulamalar, yoksul halkı rahatlattı. Adada büyük yatırımları bulunan ABD, Castro yönetimini devirmek için çeşitli girişimlerde bulundu.

 

castro revolution
Fidel Castro’nun Domuzlar Körfezi Çıkartması’nda kullandığı tank. Küba Devrimi tarihi.

 

ABD Küba’yı Batista yanlısı ordunun kılıç artıklarından meydana getirdiği 2506. Tugay adındaki askeri birlikle Domuzlar Körfezi Çıkartması olarak bilinen saldırıyla işgal etmeye çalıştı. İşgal girişiminin püskürtülmesiyle Küba hızla sosyalist sisteme geçti ve Sovyetler Birliği ile ilişkilerini yakınlaştırdı. ABD’nin düzenlediği ve adadaki Guantánamo Üssünden de desteklenen Mongoose Operasyonu yüzünden işgal edilme tehlikesi bir kez daha belirince Castro yönetimi adaya Sovyet balistik füzelerini yerleştirdi ve Küba Füze Krizinin patlak vermesine yol açan süreç başladı. Ada halen ABD’nin ekonomik ablukası altında

 

cuba revolution
Devrim için ölenlerin anısına sonsuza dek yanacak ateş. Havana, Küba devrimi.

 

Nazım Hikmet’in Havana Röportajı şiirinin devamı:

 

Fidel de içlerinde bir milyon yüz milyon bütün insanlık oldular
yıktılar Batista’yı 959’un ocağında
ve 50 binlik orduyu
ve şekerkamışı milyonerlerini
yerlisini de yankisini de
ve tütün ve kahve milyonerlerinin
yerlisini de yankisini de
ve kışlaları
ve önlerinde cesetler çürüyen karakolları
ve eroin toptancılarını
ve kumarhaneleri
ve Birleşik Amerika Devletleri hava deniz ve kara kuvvetlerini
ve Birleşik Amerika Devletleri dolarını

ve Küba’nın havasında ağır çiçek kokularına karışık leş kokusu dağıldı

yani Birleşik Amerika Devletleri korkusu..

 

Küba Devrim Müzesi ve Küba Devrimi hakkında yazacaklarım bunlar, ama Küba yazılarım devam edecek.

13 YORUMLAR

  1. Bundan yıllar önce bir play station oyunu vardı. Arabalı bir oyun ve Havana’da geçen bir bölüm vardı. O gün bugündür hep ilgimi çekmiştir 🙂

  2. Küba’dan döneli 5 gün oldu. Kafamda 1000 soruyla gitmiştim dönüşte 10.000 sorum oldu.1 Mayıs’ta gördüğüm yapmacıksız coşku ve gurur ise Küba’ya olan güvenimi perçinledi.
    Yazılarınla yoldaşlığın hep yanımdaydı.Teşekkürler, sevgiler..

  3. Hocam ben şunu anladım; Blog yazılarınız sadece gezi yazısı değil aynı zamanda çok güzel gerçek tarafsız bir tarih yazıları…

  4. Ne yazık ki, ABD ile Küba arasındaki soğuk savaş bitti. Bu demek oluyor ki, Amerikan malları ve kültürü bu ülkeyi de esir alacak. Küba bakir bir ülkeydi. Herşeyi ile doğal yalın ve temizdi. Benim gibi daha öncesinde bu ülkeye gidenler şanslı. Ama bundan sonrasını düşünemiyorum..

CEVAP VER

Lütfen yorumunuzu giriniz!
Lütfen isminizi buraya giriniz